Jak poprawić efektywność nawożenia zbóż? Wykorzystanie granulowanych nawozów azotowych

Uprawa zbóż wiąże się z wieloma wyzwaniami, ale podstawową czynnością dla zwiększenia efektywności uprawy zbóż jest wykorzystanie granulowanych nawozów azotowych z odpowiednią (dla danej fazy rozwoju) formą azotu. Istotne są również dawka nawozu, temperatura i wilgotność gleby oraz termin aplikacji nawozu.

Nawożenie zbóż azotem – po co stosować nawozy azotowe?

Azot, obok potasu i fosforu, jest uznawany za jeden z najważniejszych składników odżywczych w uprawie roślin. W celu zwiększenia plonów zbóż zaleca się stosowanie nawozów azotowych, które zapewniają prawidłowy wzrost i rozwój rośliny oraz uzyskanie wysokich i jakościowych plonów.

Nawożenie zbóż azotem ma fundamentalne znaczenie dla wielu procesów fizjologicznych zachodzących w roślinach. Wspiera m.in.:

• wzrost i rozwój – azot jako niezbędny składnik białek, kwasów nukleinowych oraz chlorofilu odżywia całą roślinę; jego obecność nasila również proces fotosyntezy, co prowadzi do lepszego wykorzystania minerałów z gleby;
• krzewienie i rozwój pędów bocznych – nawożenie azotem upraw jarych stymuluje kiełkowanie, rozwój korzeni oraz części nadziemnych roślin; w późniejszych fazach rozwojowych azot przyczynia się do poprawy grubości źdźbła oraz wpływa na zwiększenie liczby produkcyjnych rozkrzewień;
• lepszą jakość plonów –  odpowiednie zaopatrzenie zbóż w azot sprzyja odkładaniu substancji zapasowych w ziarniakach; dzięki temu plony są nie tylko obfite, ale też mają wyższą jakość; 
• wydłużenie okresu wegetacji – azot wpływa na wydłużenie okresu aktywności fizjologicznej roślin, co poprawia trwałość zbóż oraz chroni je przed przedwczesnym obumieraniem lub usychaniem.

Skuteczność nawozu azotowego – jak zwiększyć efektywność nawożenia zbóż?

Ważnym czynnikiem poprawiającym efektywność nawożenia zbóż jest dopilnowanie, by rośliny miały dostęp do azotu w każdej fazie rozwojowej. Przyjmuje się, że:

• do końca fazy krzewienia rośliny pobierają około 20% składników pokarmowych;
• od początku strzelania w źdźbło do końca kwitnienia zapotrzebowanie zwiększa się do 50%;
• po okresie kwitnienia pobierane jest pozostałe 30%.

Jednak planując efektywne nawożenie, trzeba wziąć pod uwagę, że azot pobrany w początkowej fazie rozwoju, może być wykorzystywany przez rośliny także w kolejnych jego etapach. Z tego powodu planując nawożenie zbóż, trzeba uwzględnić stopień rozwoju plantacji, jej kondycję oraz panujące warunki pogodowe.

Terminy aplikacji azotu – kiedy nawozić zboże nawozem azotowym?

Granulowane nawozy azotowe najlepiej rozsiewać wiosną w trzech etapach.

• Pierwsza dawka azotu powinna być zastosowana zaraz po ruszeniu wiosennej wegetacji roślin ozimych lub przed siewem roślin jarych. Jej podanie wpływa na krzewienie plantacji.
• Druga dawka azotu wymaga zaaplikowania pomiędzy końcem fazy krzewienia i przed fazą drugiego kolanka (zazwyczaj koło 20 kwietnia). Niedobór azotu w tym okresie może skutkować spadkiem liczby źdźbeł kłosonośnych oraz zmniejszeniem liczby pięterek i płodnych kwiatków. W konsekwencji dochodzi do zmniejszenia ilości ziarniaków w kłosie.
• Trzecia dawka azotu z reguły podawana jest w połowie maja, przed kłoszeniem zbóż. Niedostateczna podaż nawozów azotowych w tym okresie może skutkować osłabieniem masy ziarniaków i zmniejszeniem w nich zawartości białka.

Terminy nawożenia zbóż azotem nie są sztywne i nie należy się do nich mocno przywiązywać. Decyzje o zastosowaniu nawozu należy podejmować na podstawie częstych oględzin pól oraz panujących w danym roku warunków atmosferycznych.

Odpowiednia dawka – ile azotu potrzebują zboża?

Zwiększenie plonów zbóż jest możliwe przy odpowiednim dawkowaniu nawozu azotowego. Szkodliwy jest zarówno niedobór azotu, jak i jego nadmiar, który może m.in. zwiększyć ryzyko wyleganiaę łanu lub porażenia rośliny uprawnej przez choroby grzybowe. W celu obliczenia zapotrzebowania zbóż na azot należy pomnożyć zakładany plon ziarna przez pobranie jednostkowe azotu.

Uwaga! Podczas ustalania potrzeb pokarmowych zbóż należy brać pod uwagę nie  tylko planowany plon ziarna, ale także gatunek i odmianę rośliny, potencjał plonotwórczy i jakość podłoża oraz zasobność gleby w azot.

Przykładowe dawki azotu w celu otrzymania 1 tony ziarna konsumpcyjnego wynoszą:

• 28–32 kg dla pszenicy ozimej;

• 20–25 kg  dla jęczmienia ozimego;
• ok. 21 kg dla żyta;
• 24 kg dla innych zbóż.

Tak więc zakładając uzyskanie plonu 3 ton pszenicy z hektara, potrzebne jest 72 kg azotu (3 t/ha x 21 kg azotu/ha). Podczas ustalania odpowiedniej dawki nawozu trzeba mieć na uwadze, że rośliny w trakcie wegetacji pobierają również azot mineralny z gleby oraz z zasobów organicznych.

Granulowane nawozy azotowe w uprawie zbóż – jaki nawóz zastosować?

Granulowane nawozy azotowe występują zarówno w formie podstawowej, uniwersalnej, jak i wzbogaconej o inne składniki odżywcze.

W jednej granuli nawozu PÉTISÓ – saletrzak granulowany (CAN) oprócz azotu znajdują się także:

• magnez – poprawia zatrzymywanie wilgoci i ciepła w glebie oraz wchłanianie i wykorzystywanie przez rośliny makro- i mikroelementów, co zwiększa możliwości produkcyjne stanowiska uprawy;
• wapń – jest podstawowym składnikiem budulcowym roślin i przyczynia się do stabilizacji ścianek komórkowych; pomaga również w efektywniejszym pobieraniu składników odżywczych z gleby, utrzymaniu równowagi jonowej oraz sprzyja dynamicznemu wzrostowi zbóż.

Należy pamiętać, że efektywne nawożenie zbóż wymaga także uwzględnienia zapotrzebowania w łatwo dostępną siarkę. Ma to znaczenie zwłaszcza przy uprawach o wysokich wymaganiach pokarmowych na ten składnik odżywczy oraz w przypadku gleb ubogich w siarkę.

PÉTISÓ+S – saletrzak granulowany z siarką

Obecność siarki w granulowanym nawozie azotowym PÉTISÓ+S – saletrzak granulowany z siarką (CAN+S 24-12) poprawia wykorzystanie zastosowanego azotu oraz dobrze wpływa na zawartość i jakość białka w roślinie.

Dzięki dostępności różnych wariantów granulowanych nawozów azotowych można dopasować odpowiedni produkt do rodzaju uprawy rolniczej, aktualnej fazy wzrostu rośliny oraz parametrów gleby.

Efektywne wykorzystanie granulowanego saletrzaku – jak poprawić jakość nawożenia?

Korzystanie z potencjału granulowanych nawozów azotowych w celu zwiększenia plonów zbóż wymaga zastosowania ich w odpowiedni sposób. Konieczne jest uwzględnienie:

• analizy gleby, która pozwoli ustalić jej aktualne zapotrzebowanie na składniki odżywcze i dobrać rodzaj nawozu;
• właściwego czasu aplikacji nawozu ustalonego w zgodzie z fazą rozwojową rośliny;
• odpowiedniej dawki nawozu zgodnej z zaleceniami producenta oraz uzależnionej od wymagań rośliny, rodzaju uprawy i stanu gleby;
• równomiernego rozsiania granuli przy pomocy konwencjonalnych lub pneumatycznych rozsiewaczy nawozów w celu uzyskania jednorodnych efektów nawożenia.

Efektywne wykorzystanie granulowanego saletrzaku przyczynia się do zwiększenia plonów oraz poprawy ich jakości, co pozwala czerpać większe zyski z uprawy zbóż.

FAQ

Czy granulowany nawóz azotowy można stosować na wszystkich rodzajach gleb?

Tak, granulowany nawóz azotowy to produkt uniwersalny, który można stosować przez cały okres wegetacyjny na różnych rodzajach gleb. Nadaje się pod wszystkie uprawy rolnicze m.in. zboża ozime i jare, rośliny pastewne, przemysłowe, okopowe oraz użytki zielone, a także pod uprawy ogrodnicze i sadownicze. Podczas dawkowania nawozu należy jednak uwzględnić jakość gleby oraz potrzeby i aktualną fazę rozwojową rośliny.

Jak prawidłowo aplikować granulowane nawozy azotowe?

W celu zwiększenia efektywności nawożenia zaleca się wymieszanie granulowanego nawozu z glebą. Trzeba pamiętać o równomiernym rozsiewaniu produktu. Jeżeli nawóz jest stosowany pogłównie, należy aplikować go na wilgotne stanowiska lub przed spodziewanym deszczem.

Jak długo działa granulowany nawóz azotowy?

Okres działania nawozu azotowego zależy od warunków glebowych i klimatycznych. Może utrzymywać się kilka tygodni lub kilka miesięcy. W celu zwiększenia skuteczności nawożenia azot występujący w granulowanych saletrzakach ma dwie formy: azotu azotanowego, która działa szybko oraz azotu amonowego, który działa wolniej i jest mniej podatny na wypłukiwanie.